Poza kolejnością - kto i kiedy może

Uprawnienia do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością posiadają *:

• Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi i Zasłużeni Dawcy Przeszczepu


• inwalidzi wojenni i wojskowi oraz kombatanci


• uprawnieni żołnierze i pracownicy oraz weterani poszkodowani - w zakresie leczenia urazów i chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa


• Kobiety w ciąży (od 01.01.2017)


• Świadczeniobiorcy do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężki i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (od 01.01.2017)


• działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych (od 31.08.2017)


• osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności (od 01.07.2018)


• osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (od 30.10.2018)

Korzystanie poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w szpitalach** oraz ze świadczeń specjalistycznych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej*** oznacza, że:

• świadczeniodawca udziela tych świadczeń poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez niego listy oczekujących


• świadczeniodawca udziela tych świadczeń w dniu zgłoszenia


• w przypadku gdy udzielenie świadczenia nie jest możliwe w dniu zgłoszenia, świadczeniodawca wyznacza inny termin poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez niego listy oczekujących.


• świadczenie z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej**** nie może być udzielone w terminie późniejszym niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia


• Osoby uprawnione korzystają ze świadczeń opieki zdrowotnej po okazaniu właściwego dokumentu potwierdzającego uprawnienia.

Pierwszeństwo w korzystaniu z ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych ustawowo nie ogranicza się wyłącznie do tzw. pierwszych wizyt - obejmuje ono cały proces leczenia pacjenta*****.

Osoby wpisane na krajowe listy osób oczekujących na przeszczepienie komórek, tkanek i narządów, zgodnie z przepisami o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (art. 24) korzystają poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie przeszczepów.

Dawcy Przeszczepu mają prawo do korzystania poza kolejnością z ambulatoryjnej opieki zdrowotnej.

Prawo do korzystania poza kolejnością z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach posiadają:

• Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi i Zasłużeni Dawcy Przeszczepu


• inwalidzi wojenni i wojskowi oraz kombatanci


• kobiety w ciąży (od 1.01.2017)


• świadczeniobiorcy do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (od 1.01.2017)


• działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych (od 31.08.2017)


• osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności (od 01.07.2018)


• osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (od 30.10.2018)

Biuro Prasowe ZOW NFZ

Podstawy prawne:

* Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. (Dz.U. 2004 nr 210 poz. 2135), art. 47c: 

1. Kobiety w ciąży, świadczeniobiorcy, o których mowa w art. 47 ust. 1a i 1b, osoby, o których mowa w art. 43 ust. 1, inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci oraz działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych oraz osoby deportowane do pracy przymusowej mają prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach.

2. Korzystanie poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie świadczeń opieki zdrowotnej w szpitalach i świadczeń specjalistycznych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej oznacza, że świadczeniodawca udziela tych świadczeń poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez niego listy oczekujących, o której mowa w art. 20 ust. 2.

3. Świadczeniodawca udziela świadczeń opieki zdrowotnej, o których mowa w ust. 1 i 2, w dniu zgłoszenia.

4. W przypadku gdy udzielenie świadczenia nie jest możliwe w dniu zgłoszenia, świadczeniodawca wyznacza inny termin poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez niego listy oczekujących. Świadczenie z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej nie może być udzielone w terminie późniejszym niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.

5. W miejscach rejestracji pacjentów do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, w miejscach udzielania świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej oraz w aptekach, odpowiednio świadczeniodawca albo kierownik apteki uwidacznia pisemną informację o uprawnieniach określonych w ust. 1-4.

6. Przepisy ust. 2-4 stosuje się do świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych poza kolejnością na podstawie art. 24a–24c.



** Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej Dz.U. 2011 nr 112 poz. 654.

Szpital - zakład leczniczy, w którym podmiot leczniczy wykonuje działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne

*** Zgodnie z art. 5 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:

ambulatoryjna opieka zdrowotna - udzielanie przez świadczeniodawców świadczeń opieki zdrowotnej osobom niewymagającym leczenia w warunkach całodobowych lub całodziennych. 

świadczenie specjalistyczne - świadczenie opieki zdrowotnej we wszystkich dziedzinach medycyny z wyłączeniem świadczeń udzielanych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. 

świadczenia specjalistyczne w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej są to wszystkie świadczenia udzielane w trybie ambulatoryjnym  (tj. niewymagającym leczenia w warunkach całodobowych lub całodziennych), z wyłączeniem świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). 



**** Wśród świadczeń specjalistycznych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej  ustawodawca wyodrębnia świadczenia z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS), wymienione w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych

z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 357, z późn. zm.).



***** Pismo MZ dotyczące uprawnienia do świadczeń poza kolejnością

Żródło NFZ-Szczecin